Najważniejsze wydarzenia z dziejów Turcji.
Dzieje Turcji
W historii Turcji dużą rolę odegrało jej położenie, będące swoistym pomostem między dwoma kontynentami: Europą i Azją Zachodnią. Za początek rozwoju kultury tureckiej „własnej” uważa się przybycie plemion seldżuckich oraz osmańskich, które dały kres rozwojowi grecko-bizantyjskiej cywilizacji.
Ślady starożytnej historii Turcji
Najstarsze ślady świadczące o obecności istot ludzkich na terytorium obecnej Turcji pochodzą z epoki paleolitycznej. Rewolucja neolityczna sprawiła, iż ze zbierania żywności przeszli do jej wytwarzania. Pierwsi osadnicy trudnili się rolnictwem, hodowlą ale i obróbką obsydianu. Czcząc boginię-matkę dekorowali ściany jaskiń swymi niezwykłymi malowidłami.
W drugiej połowie trzeciego tysiąclecia p.n.e. napłynęły do Azji Mniejszej ludy indoeuropejskie. Hetyci utworzyli państwo ze stolicą w Hattusas (dziś Bogazkale) oparte na podstawach demokracji wojskowej. W XIV w. p.n.e. przekształciło się w państwo typu orientalnego. Król pełnił najwyższe funkcje państwowe i religijne. Upadek państwa hetyckiego jest wiązany z najazdem „ludów morza” w XII w. p.n.e. Na gruzach tej cywilizacji powstało w VIII w. p.n.e. dość silne państwo Frygia, które z kolei zostało zniszczone najazdem Kimmeriów w VII w. p.n.e.
Warto również wspomnieć o państwie Lidów, mieszczącym się w pobliżu Morza Egejskiego – to za ich sprawą wprowadzone zostały pieniądze, zaś do legend przeszły słynne skarby ostatniego króla – Krezusa.
Podbój perski zakończył okres niezależności miast osadników greckich zakładanych na wybrzeżach. Ograniczenie wolności takich ośrodków jak Efez, Milet, Priena czy Fokaja było przyczyną słynnych wojen persko-greckich.
Nowe zmiany przyniósł 334 r. p.n.e., gdy Aleksander Wielki zajął zachodnią i południową część obecnej Turcji. Po śmierci wielkiego wodza nastąpiły burzliwe lata ciągłych zmian granic pod nowymi władcami.
Przybycie Turków i dalsze losy państwa tureckiego aż po czasy współczesne
W drugiej połowie IX w. na wschodniej rubieży Bizancjum pojawili się Turcy Seldżucy. Zaczął się rozwijać feudalizm turecki oparty na zmodyfikowanym systemie zależności lennej.
W 1097 r. zachodnią część Anatolii odzyskało Bizancjum, natomiast w XIII w. zaczęły napływać do dzisiejszej Turcji nowe plemiona, m.in. Osmanowie, wywodzący się, podobnie jak Seldżucy, z Oguzów. W końcu XIII wieku Turcy osmańscy uwolnili się spod zwierzchnictwa Seldżuków, a ich wodzowie – Osman i Orchan zajęli całą Anatolię, tworząc stolicę w Brusie.
Trwająca półtora wieku ekspansja osmańska, doprowadziła do powstania wielonarodowego państwa rozciągającego się na trzy kontynenty. Obok ludności osiadłej żyli także koczownicy utrzymujący się z ekstensywnej hodowli, stanowiąc w XV w. 1/5 wszystkich mieszkańców.
XVI wiek to okres szczytowego rozkwitu państwa osmańskiego. Dzięki zręcznej polityce władcy – Sulejmana II pomyślnie rozwijały się stosunki Turcji z państwami zachodniej Europy. W 1683 roku wojska tureckie stanęły pod murami Wiednia, na pomoc wówczas ruszył król Jan III Sobieski. 13 września Turcy zostali rozbici, po kilku dniach ponieśli klęskę pod Parkanami. W 1686 roku zawiązała się Święta Liga Krajów Europy do walki z imperium osmańskim. Po wojnie w 1699 Turcja utraciła sporo terytoriów w Europie, tracąc tym samym prestiż.
W drugiej połowie XVIII wieku Turcja była sprzymierzeńcem targanej rozbiorami Polski, i mimo, że układ ten na niewiele się zdał, kraje te zostały w pewnej przyjaźni. Przełom XVIII i XIX wieku był okresem walk zwolenników i przeciwników reform w objętej kryzysem Turcji. 1839 rok to powstanie nowego programu rządu, który miał przejąć kontrolę nad wojskiem, podatkami, zreformować system nauczania.
Po burzliwych dziejach licznych przewrotów, reform nastąpiła wielka rewolucja turecka polegająca na likwidacji przeżytków feudalizmu i przemian Turcji w republikę burżuazyjną. W 1922 roku zniesiono sułtanat, a w 1924 wprowadzono zasadę świeckości państwa.
Po wybuchu II wojny światowej Turcja zawarła sojusz z Niemcami, zerwany dopiero w 1944 roku. Rok później sama strategicznie wypowiedziała wojnę Niemcom i Japonii, dzięki czemu została przyjęta do ONZ, a w 1952r. do NATO. W 1961r. uchwalono nową konstytucję, powstały nowe partie polityczne. W 1971 roku na pewien czas władzę przejąć musiało wojsko. W 1980 roku władzę sprawowała Rada Bezpieczeństwa, a w 1983 Partia Ojczyźniana, tworząc nowy cywilny już rząd. Po obejmowaniu władz przez różnorakie rządy, dzisiaj prezydentem jest Recep Tayyip Erdoğan”.
